Goreccy herbu Dolega z Krzywinia

Miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie kościańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Krzywiń. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. leszczyńskiego. Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 1525 mieszkańców. Miasto usytuowane jest w pobliżu Kanału Obrzańskiego, w jego pradolinie. Znajduje się w południowo-zachodniej części Wielkopolski, na terenie Pojezierza Krzywińskiego, będącego wschodnią częścią Pojezierza Leszczyńskiego. Teren ten kształtował lodowiec stadiału leszczyńskiego, stąd pagórkowaty kształt okolic miasta. Przez Krzywiń prowadzi szlak pątniczy - Wielkopolska Droga św. Jakuba.

Zabytki
- kościół gotycki z XV-XVI wieku
- 2 wiatraki z XVII i XIX wieku (być może w jednym z nich pracował nasz pradziad Gaspar Górecki, który był młynarzem)
- kościól poewangelicki neoromańsko-neogotycki z XIX/XX wieku
- ratusz z 1905

Pierwsza wzmianka na temat znamienitego grodu kasztelańskiego jako miasta pojawiła się w dokumentach pisanych w 1237 roku. Pierwotna jego nazwa - Góra. Okolo 1070 roku gród należał do Komesa Michała z rodu Awdanców. Krzywiń to miasto leżące nad Obrą miedzy Gostyniem, Śremem, Kościanem i Lesznem. „Formy nazwy : Crivinensis civitas - 1237 rok, Scedric castellan de Crivin - 1242 rok. Nazwa zapewne dzierżawcza od imienia osadnika Krzyw, Krzywosz, Krzywosad. Stanislaw Kozierowski, wybitny badacz nazw miejscowości w Wielkopolsce, uważa tą nazwę za fizjograficzną od nazwy jakiegoś strumienia czy rzeczki o nazwie Krzywa lub Krzywy.” Teksty źródłowe z 1237 roku wskazują na Krzywiń jako znaczącą osadę, która nazywa się „civitas” i jest jednym z najstarszych grodów polskich. Ziemia Krzywińska związana jest nierozerwalnie z rodem rycerskim, który ponad 900 lat temu osiadł na tych terenach. Ów ród zwany rodem Awdanców przyczynił się decydująco do wzrostu znaczenia Ziemi Krzywińskiej, stwarzając podwaliny miasta Krzywinia, kasztelanii krzywińskiej, a także fundując opactwo benedyktynów w Lubiniu, które bardzo długo pełniło rolę najważniejszego ośrodka klasztornego. Według danych z 1967 roku Krzywiń był własnością opactwa lubińskiego, położony nad Obra należał do mniejszych miast Wielkopolski. Miasto leżało na tracącym na znaczeniu szlaku handlowym prowadzącym z Wrześni przez Środę, Śrem do Leszna i dalej do Wschowy. Krzywiń nie miał żadnych umocnień obronnych. Znajdowało się w nim 90 budynków mieszkalnych, a zabudowa miasta była zwarta. Publiczną budowlą był bardzo zniszczony ratusz, w którym mieściło się więzienie. Ulice byly brukowane. Liczba ludności wynosiła ogółem 419 osób. Pod względem wyznaniowym była jednolita. Głównym źródłem utrzymania ludności było rolnictwo i hodowla zwierząt. Poza tym mieszkańcy trudnili się rzemiosłem. Do Krzywinia należały trzy wiatraki. Warto też wspomnieć, że w 1793 roku funkcjonowała szkoła z jednym nauczycielem. Na czele miasta stał burmistrz wraz z członkiem magistratu. W 1780 roku do miasta przybywa przedstawiciel Komisji Edukacji Narodowej, który zobowiązuje burmistrza Pachulskiego do budowy szkoły. W wyniku tego spotkania Krzywiń otrzymuje nową szkołę.Wiek XVIII był dla Krzywinia okresem stagnacji gospodarczej. Władze pruskie rozważały nawet możliwość zmiany statusu Krzywinia z miejskiego na wiejski. Nie podzielił on jednak losu innych miejscowości będących w podobnej sytuacji, dzięki opracowanemu programowi uzdrowienia gospodarki. Kasacja zakonu benedyktynów w Lubiniu zmieniła sytuację prawną miasta. Wpłynęło to korzystnie na jego rozwój. W ciągu XIX wieku liczba ludności potroiła się i zróżnicowała pod względem wyznaniowym i narodowym. Na aktywizacje mieszkańców wpłynęły przemiany związane z rewolucja przemysłową : budowa gazowni, rzeźni oraz linii kolejowych z Kościana do Gostynia i ze Starego Bojanowa do Krzywinia. Ludność Krzywinia i okolicy staje w obronie swoich praw i interesów. Powstają polskie organizacje gospodarcze ( Bank Ludowy, Rolnik) oraz kulturalne, oświatowe i kościelne. W początkach XX wieku nasiliło się pragnienie narodu wyrwania spod jarzma pruskiego zaborcy. Niemały w tym udział mieli obywatele Krzywinia i okolic. Zaczęły powstawać polskie organizacje paramilitarne ( skautowe, gimnastyczne i sportowe), które rozpoczęły konspiracyjne przygotowania do walki o niepodległość. W 1904 roku powstało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, a w 1913 roku drużyna skautowa im. księcia Józefa Poniatowskiego. Pracy niepodległościowej poświecili się również członkowie Krzywińskiego Bractwa Strzeleckiego (swój wkład niepodległościowy mieli tutaj przedstawiciele rodziny Góreckich). Wybuch I wojny światowej zahamował działalność skautingu i „Sokoła” oraz innych towarzystw i organizacji polskich w mieście i w gminie. W ciągu kolejnych lat trwania wojny w szeregi armii niemieckiej wcielano coraz to młodsze roczniki młodzieży, z których wielu nie powróciło do swych rodzinnych domów ginąc w obcym mundurze i za obcą sprawę. Nadzieje na odzyskanie niepodległości ożywił wybuch rewolucji w listopadzie 1918 roku w Niemczech. Wszędzie przygotowywano się do wypędzenia zaborcy i przejęcia władzy. W mieście i w gminie utworzono Straż Obywatelską stanowiąca podstawę przyszłego oddziału powstańczego. Pierwszym krokiem Kompanii Krzywińskiej ku upragnionej wolności było rozbrojenie żandarmów i zawieszenie polskich flag na krzywińskim ratuszu oraz konfiskata broni u miejscowych Niemców i kolonistów. Kompania Krzywińska brała udział w walkach o Wolsztyn i Osieczną. W okresie międzywojennym czynna była w Krzywiniu jedna siedmioklasowa szkoła podstawowa, koedukacyjna tzw. powszechną. Jej rektorem czyli później kierownikiem, był Franciszek Bartosiewicz przybyły z Kątów - Maciejewa na miejsce rektora Hoppego. W budynku tym obecnie mieści się przedszkole. Rok szkolny 1919/20 był rokiem nauki dla 333 dzieci z miasta Krzywinia i okolicznych wiosek : Kuszkowa i Bożej Woli. Szkoła była sześcioklasowa. Personel pedagogiczny składał się z 4 etatów nauczycielskich. Budynek szkolny mieścił 4 izby lekcyjne i mieszkanie dla nauczyciela. Szkoła dotowana była z budżetu miejskiego, posiadała dozór szkolny. W związku ze wzrastająca liczba dzieci, KOSP Wydział II pismem z dnia 8 sierpnia 1921 roku przydzielił szkole jeszcze 2 etaty nauczycielskie ; w roku szkolnym 1921/22 uczyło 5 nauczycieli. Od tamtego roku szkołę uznano za siedmioklasową. Jesienią 1933 r. urządzono świetlice dla dzieci nie mających możliwości i warunków do odrabiania zadań domowych. Najpilniejszym zadaniem była przebudowa szkoły, którą ukończono w 1938 roku. Oprócz szkoły podstawowej istniała także w omawianym okresie w Krzywiniu Szkoła Dokształcająca. Była to szkoła wieczorowa, mieszcząca się w budynku szkoły podstawowej, do której początkowo uczęszczało 26 uczniów. W 1924 roku powstało w Krzywiniu „Towarzystwo Powstańców i Wojaków”, a w 1926 roku na miejscowym cmentarzu odsłonięto pomnik poświęcony powstańcom Kompanii Krzywińskiej, którzy oddali swoje życie w obronie niepodległości ziemi ojczystej. Lata dwudzieste i trzydzieste to okres powolnego rozwoju miasta. Przeprowadzono częściową kanalizacje, zbudowano miejską elektrownię, poprawiono nawierzchnie dróg, ulic oraz chodników. Pojawiły się pierwsze pojazdy do przewozu osób. W latach międzywojennych były czynne dwie restauracje i dwa hotele. Założono też park miejski oraz powołano do życia Dobrowolną Straż Pożarną. W mieście istniało kilka przedsiębiorstw przemysłowych, jak : młyn parowy, cegielnia, mleczarnia, tartak i olejarnia. Samodzielne warsztaty usługowo - produkcyjne prowadziło 75 rzemieślników zrzeszonych w cechach. Istniał handel domokrążny. W Krzywiniu działały organizacje i towarzystwa o charakterze kulturalnym. Lata wojny to liczne aresztowania i wysiedlenia ludności do obozów pracy, z których wielu nie powróciło. Władze niemieckie zakazały działalności szkól polskich. Jedynie w 1941 roku w Krzywiniu uruchomiono szkółkę z jednym nauczycielem niemieckim nauczającym polskie dzieci prostych rachunków i wiedzy niezbędnej do wykonywania podstawowych prac robotniczych. Okupant swoją nienawiść skierował również w stronę życia duchowego mieszkańców Ziemi Krzywińskiej, ograniczając swobody wyznaniowe, likwidując parafię, grabiąc dobra kościelne, aresztując księży. Mimo wielu represji, ludność nie uległa biernie takiej sytuacji. Formy oporu polskiej ludności były różnorodne, od indywidualnych do zorganizowanych konspiracji włącznie. Ofensywa styczniowa 1945 roku przyniosła oczekiwaną wolność. Wyzwolenie Krzywinia nastąpiło 25 stycznia. W kilka dni później zorganizowane zostały Zarządy Miejskie i Gminne w Krzywiniu. Powołano burmistrza, wójta oraz Milicje Obywatelską. W ten sposób została zapoczątkowana władza ludowa w gminie Krzywiń, trwająca nieprzerwanie do 1989 roku. Herbem Krzywinia jest infuła opatów ze złotym krzyżem miedzy dwoma złotymi pastorałami na czerwonym tle. Zasadnicze wytyczne w zakresie organizacji szkolnictwa ogłosiło Ministerstwo Oświaty w instrukcji z 4 maja 1948 roku wprowadzając obowiązkową szkołę siedmioletnią i siedmioklasową. W szkole podstawowej w Krzywiniu pracowało 14 nauczycieli. W latach 1972 - 1977 podjęto wiele działań zmierzających do stworzenia korzystnych warunków dla poprawy oświaty. W mieście i gminie Krzywiń było 11 szkól, w tym 6 szkól z klasami I - VII. W Krzywiniu istniała szkoła o 13 oddziałach, 17 nauczycielach, w budynku szkolnym 8 pomieszczeń lekcyjnych. Liczba dzieci przekraczała 400, prowadzono dożywianie, dowożono 106 uczniów z 11 miejscowości. Aby zlikwidować system klas łączonych, zapobiec rozdrobnieniu sieci szkolnej, zlikwidować dysproporcje w efektach pracy szkól opracowano w 1974 roku koncepcję szkoły gminnej w Krzywiniu. Szkoła ośmioklasowa w Krzywiniu miała być szkołą gminną. Miała przyjąć klasy V - VIII ze szkół w Lubiniu, Bielewie oraz klasy I - VIII ze szkoły w Żelaznie. Stan uczniów miał kształtować się w granicach 570 dzieci. W szkole miała być świetlica z dożywianiem. 20 sierpnia 1975 roku Urząd Wojewódzki-Kuratorium Oświaty i Wychowania w Lesznie wydało orzeczenie w sprawie organizacji Zbiorczej Szkoły Gminnej w Krzywiniu. Mocą tego orzeczenia powołano do życia 21 sierpnia 1975 roku Zbiorczą Szkołę Gminną dla miasta i gminy Krzywiń. W 1976 roku Zbiorczą Szkołę Gminną przeniesiono do nowowybudowanego budynku szkolnego. W tymże czasie nadano imię i sztandar szkole. Patronem szkoły jest Powstańcza Kompania Krzywińska. Do Zbiorczej Szkoły Gminnej uczęszczały dzieci z miejscowości : Krzywiń, Czerwona Wieś, Bożawola, Kuszkowo, Wieszkowo, Nowy Dwór - przedmieście. Funkcje gminnego dyrektora szkół pełnił mgr Stanisław Helak. Od 1978 roku został powołany na stanowisko gminnego dyrektora szkół mgr Teodor Chudy, od 1 września 1984 roku pełnił funkcje inspektora oświaty i wychowania w Krzywiniu. W roku szkolnym uczęszczało do Zbiorczej Szkoły Gminnej w Krzywiniu 426 uczniów. Dowożono 266 uczniów z miejscowości oddalonych od 3 do 11 km. Szkoła w Krzywiniu zajmowała 16 pomieszczeń, zajęcia odbywały się na jedną zmianę. Obecnie szkoła w Krzywiniu zajmuje 16 pomieszczeń w budynku szkolnym i wynajmuje dwie sale w budynku przedszkola. Zajęcia odbywają się na dwie zmiany. Krzywiń w 1987 roku obchodził jubileusz 750-lecia istnienia miasta. Z tej okazji została wydana książka pt. : „Szkice z dziejów Krzywinia” oraz zbiór grafik autorstwa T. Suchaneckiego. Gród Krzywiński (leżący w miejscu "zakrzywienia" śląskiego szlaku handlowego) posiadał kapelana książęcego już w XI w., ale nie był jeszcze ośrodkiem parafii. W XII w. kościół wybudowali tu Benedyktyni z pobliskiego Lubinia. Pierwszą wzmianką o parafii zawiera dokument z 1282 r. (pleban krzywiński Herman). Złoty okres przeżywał Krzywiń w XV i XVI w. Przy kościele farnym istniało wtedy kilka alterii i rezydowało kilku misjonarzy. Szkoła parafialna wspomniana jest już w 1464 r., murowany szpital w 1535 r., a w 1544 r. także kościół szpitalny Św. Ducha, wyniesiony później do godności prepozytury. Obecny murowany budynek kościoła postawili Benedyktyni lubińscy: w 1450 r. część od prezbiterium do ambony, nawę z wyraźnie załamaną osią i ośmioboczną wieżyczką dobudowano po 1515 r. Murowane sklepienie kościoła już w 1610 r. zagrażało "wielkim niebezpieczeństwem, gdyż pełno w nim rysów". Przed 1800 r. kościół zamknięto, a w 1824 r. w miejsce zawalonego sklepienia założono nowy strop drewniany. W 1910 r. kościół zankrowano (spięto), a w r. 1913 podparto silnym filarem od strony prezbiterium. Kościół jest budowlą późnogotycką, posiada 5 późnorenesansowych ołtarzy, do których dołączone były fundacje poszczególnych mieszczan Krzywińskich, bractw i cechów; ambona jest rokokowa. Pod kościołem znajdowały się murowane krypty (sklepy), w których chowano zmarłych. Chowano także w innych miejscach: pod amboną, pod organami, pod ołtarzem Św. Anny. We wnętrzu płyta nagrobna zmarłego w 1571 r. podkomorzego poznańskiego Andrzeja Bończy Miaskowskiego oraz płyta marmurowa, poświęcona pamięci Anny z Pawłowskich Kajsiewiczowej (+1872), pochowanej ma cmentarzu w Krzywiniu matki o. Hieronima Kajsiewicza, założyciela zgromadzenia Księży Zmartwychwstańców. Organy Braci Walter z Góry Śląskiej z 1865 r. Plebania z roku 1875, później rozbudowana. Kościół jest jednym z najstarszych w Polsce ośrodków kultu św. Mikołaja, którego figura z ok. 1500 r. znajduje się w głównym ołtarzu. W 1966 r. ks. prał. dr Jan Gierliński sprowadził z Bari jego relikwie.