Masłowscy h. Samson

Adam Amilkar Kosiński

Masłowscy herbu Samson

tekst przepisany z oryginału

Herb: Na tarczy w polu błękitnym - Samson rozdzierający lwa, obydwaj w kolorze złotym i zwróceni w lewo. Na hełmie w koronie trzy pióra strusie. Odkładając do następnego tomu Przewodnika Heraldycznego dokładną monografję tej starej i zasłużonej krajowi rodziny w niniejszym podajemy kilka szczegółów objaśniających jej przeszłość. Rodzina Masłowskich należy do najdawniejszych w ziemi Wieluńskiej, w której zamieszkiwała już w wieku XIV, a w początkach XV wzięła nazwisko od dziedziczonej majętności Masłowice w pobliżu miasta Wielunia. W tym też wieku posiadała inne jeszcze rozległe majątki jak: Rudę (dawną stolicę ziemi wieluńskiej), Gaszyn, Racieszyn, Kowale itd. Jej rezydencjalną wsią były jednak zawsze Masłowice, a w niej dworzec silnie obwarowany i otoczony szerokim kanałem. To ufortyfikowanie rezydencji służyło jej właścicielom nie tylko do zamknięcia się i obrony w czasie napaści łupieżnych Szlązaków, na które jak to wiemy z dziejów to pogranicze koronne często narażone było lecz i do zbrojnych wycieczek tak na Szlązk jak i na przyległe miasteczka w celu pozyskania zdobyczy. W aktach też grodzkich Wieluńskich częste są skargi na panów na Masłowicach o te łupieżcze wycieczki, które nie zawsze uchodziły im bezkarnie, bo chociaż według wyobrażeń owego czasu nie czyniły zakału czyniącym je to owszem, uważane były za pewien rodzaj rycerskiego animuszu. Niekiedy przecież ścigane były surowo prawem tak np. za Króla Kaźmierza IV przypłacił je gardłem jeden z Masłowskich, a za Zygmunta I Masłowska - wdowa po Mikołaju dziedzicu na Masłowicach. Ojciec tego Mikołaja - Jan Masłowski cytowany w aktach Krakowskich w 1443 roku, zaślubił na Rusi Czerwonej Elżbietę Jazłowiecką, bogatą dziedziczkę należącą do magnackiego lecz już zgasłego domu herbu Abdank. W XVI wieku większa część Masłowskich porzuciwszy wyznanie katolickie przeszła na kalwińskie i ariańskie i własnym kosztem przez lat kilkadziesiąt utrzymywała zbór tego ostatniego wyznania w Rudzie i Masłowicach. W tym też stuleciu żyli oprócz innych: Gabrjel - Wojski i Podstarosta Wieluński, Poseł na Sejm Unji, którą w roku 1569 podpisał; urodzony z Doroty Sielnickiej jego syn Andrzej. Antoni - Chorąży Wieluński był kilkakrotnie Posłem na Sejmy. Bliski krewny poprzednich - Franciszek - Pisarz Ziemski Wieluński i Poborca Sieradzki, mąż wielkch zdolności i Poeta,udawszy się do Padwy dla kształcenia się w Akademji tanecznej umarł w sile wieku w roku 1586. W początkach XVII stólecia do licznych swoich posiadłości w ziemi Wieluńskiej dołączyli Masłowscy odziedziczoną po Koniecpolskich rozległą majętność Rudnicką z Cieciołowem, Żytniowem i Jaworznikiem oraz nabyli dobra Wągczewskie w Województwie Łęczyckiem, a wnuk powyżej wspomnianego Gabrjela (Posła na Sejm Unji) - Stanisław nabywszy kupnem w roku 1612 we Litwie od Pietkiewiczów majętność Klimontyszki i Narawy - w nich się osiedlił. Rodzina wtedy rozdzieliła się na trzy gałęzie: Wieluńską, Łęczycką i Litewską.

1. Gałąź Wieluńska dziedzicząca na Masłowicach, Rudnikach, Strzyżewie itp., należąca stale do najzamożniejszych rodzin swojego powiatu, zgasła w linji męskiej około roku 1850 na Hipolicie - dziedzicu dóbr Rudniki i Mielęcin, synie Hipolita Cześnika Wieluńskiego i Faustyny z Męcińskich. Hipolit (syn) z żony Kiełczewskiej zostawił dwie córki: nieznaną zmarłą pannę, właścicielkę dóbr Mielęcina w Wielkim Księstwie Poznańskiem i Melanję zaślubioną Henrykowi Miączyńskiemu synowi Wojewody Ignacego.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Sprostowanie:

Adam Amilkar Kosiński mylnie podaje jakoby Hipolit z żoną Faustyną Mączyńską h. Świnka mieli syna Hipolita, na którym kończyła się linia wieluńska Masłowskich. Mieli oni pięć córek oraz dwóch synów. Oto ich dzieci:

a. Marianna - Aniela - Ludwika ochrzczona w Rudnikach dnia 12 lutego 1777r.
(Akta par. Rudniki)
b. Marianna - Kunegunda - Franciszka ochrzczona w Rudnikach dnia 24 marca 1778r. (Akta par. Rudniki)
c. Agnieszka ochrzczona w Rudnikach dnia 13 kwietnia 1775r., wyszła za Izydora Mniewskiego herbu Ogończyk
d. Karolina ochrzczona w Rudnikach dnia 5 listopada 1780r., poślubiła w Rudnikach dnia 28 marca 1799r. Franciszka Ksawerego Ponińskiego herbu Łodzia, syna Stanisława dziedzica dóbr Jaworzno w powiecie wieluńskim, wojewodzica poznańskiego i Konstancji Radolińskiej herbu Łęczyc, zamężnej 1-voto za Janem Walewskim starostą wartskim, wnuka po mieczu Antoniego i Zofii Woronicz, a po kądzieli Andrzeja i Marianny Walewskiej herbu Kolumna. (Akta par. Rudniki, I.C.V. t.123 f.177)
d. Bonawentura - Karol - Wincenty - Antoni ochrzczony został w Rudnikach dnia 9 listopada 1780 r. (Akta par. Rudniki)
e. Julian - Lambert - Rudolf ochrzczony został w Rudnikach 16 kwietnia 1783r.
f. Marianna - Józefa ochrzczona została w Rudnikach dnia 12 stycznia 1789r.

Julian Lambert Rudolf żonaty z Weroniką Kiełczewską herbu Pomian miał troje dzieci: Melanię, Teklę i Hipolita - studenta zmarłego we Wrocławiu w niewyjaśnionych okolicznościach w 1827 r. (to o tym Hipolicie pisze mylnie Kosiński). Wprawdzie Hipolit był ostatnim męskim potomkiem Hipolita Piotra Masłowskiego i Faustyny Mączyńskiej ale na nim nie kończyli się Masłowscy z wieluńskiego. Istnieli przecież jeszcze męscy potomkowie Stanisława Masłowskiego i Joanny Sulimirskiej (Jan i Andrzej) oraz Jana Masłowskiego i Marianny Agnieszki Fundament Karśnickiej (Wincenty i Andrzej), o których autor mógł nie wiedzieć.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Gałąź Łęczycka. Jej protoplastą był Adam dziedzic dóbr Rudy w ziemi Wieluńskiej 1670 - 1712 r. Z jego potomków Feliks, właściciel dóbr Leszcze w powiecie Łęczyckim, Walerjan - dziedzic dóbr Podwód w powiecie Piotrkowskim i Konstanty - właściciel Woli Kruszyńskiej, udowodnili szlachectwo w Heroldji Królestwa Polskiego w latach 1848 - 1858.

3. Gałąź Litewska. Po Stanisławie nabywcy w roku 1612 dóbr Klimontyszek i Naraw zostało liczne potomstwo, od którego pochodzą Masłowscy zamieszkujący w guberniach Wileńskiej, Grodzieńskiej i w Królestwie Polskim, a wylegitymowani ze szlachectwa z herbem Samson w Cesarstwie Rosyjskim w latach od 1837 do 1867 r. Do tej gałęzi należeli między innymi: Bonifacy - Sędzia Grodzki Brasławski 1777 r., którego wnukowie, Karol - obrońca Prokuratorji i Andrzej - Mecenas, udowodnili szlachectwo w Królestwie Polskim w 1839 r. Bracia stryjeczni Bonifacego - Karol - Skarbnik Brasławski 1772 - 1794 roku, Deputat na Trybunał Litewski 1772 roku i Antoni - Rotmistrz Brasławski, który wziąwszy czynny udział w Konfederacji Barskiej 1769 - 1772 r., po jej nieszczęśliwym zakończeniu zrujnowany majątkowo w Litwie, przesiedlił się do Korony, a umierając w roku 1800 zostawił syna Andrzeja po którym syn Antoni Onufry - Oficer wojsk Polskich w r. 1831, z żony Magdaleny Tępińskiej zostawił dwóch synów:

a. Fortunata ur. 1838 r., członka Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Dobroczynności i zastępcę Vice-Prezesa niej córki:
- Weronika ur. 1861 r.
- Jadwiga Rozalja ur. 1865 r.
- Bronisława ur. 1870 r.
- Joanna Józefa ur. 1875 r.
- Małgorzata Anna ur. 1876 r.
- syn Andrzej Sulejman ur. 1877 r.

b. Andrzeja ur. 1845 r., ożenionego z Franciszka Zaleską herbu Lubicz, z której synowie:
Józef, Marjan, Każmierz i Anastazy oraz córka Teodozja.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Uwaga: Pełna monografia Masłowskich h. Samson w tomie V Przewodnika Heraldycznego